UBND tỉnh bàn giải pháp phòng, chống bệnh virus khảm lá sắn

Sáng 20-10, chủ trì họp bàn giải pháp phòng, chống bệnh virus khảm lá sắn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Phước Hiền cho rằng, thời gian qua, tỉnh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp phòng, chống để đảm bảo sản xuất cho bà con nông dân. Tuy nhiên, tỉnh ta cũng giống như các địa phương khác trên cả nước, khó khăn lớn nhất hiện nay trong công tác phòng trừ bệnh khảm lá sắn là sự khan hiếm về nguồn giống kháng bệnh, sạch bệnh để phục hồi sản xuất.

Bệnh khảm lá sắn do virus có tên gọi là Srilankan Cassava Mosaic Virus gây ra, bệnh lan truyền qua hom giống và côn trùng môi giới bọ phấn trắng. Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, niên vụ sắn 2020-2021, toàn tỉnh sản xuất trên 15.600 ha, với các giống chủ lực như KM94 (chiếm khoảng 50% tổng diện tích), KM140, KM419, NA1,….Tuy nhiên, theo thống kê từ các địa phương, hiện có đến hơn 53% diện tích bị nhiễm bệnh (khoảng 8.300 ha).

Sơn Hà là huyện có diện tích sắn nhiều nhất tỉnh, chiếm trên 45% diện tích sắn toàn tỉnh; đồng thời cũng là địa phương ghi nhận diện tích sắn niên vụ 2020-2021 bị nhiệm bệnh cao nhất, khi tỷ lệ nhiễm bệnh lên đến 92,8% diện tích hiện có.

Theo các cơ quan chuyên môn, bệnh virus khảm lá sắn làm giảm năng suất và chất lượng tinh bột, các ruộng sắn bị bệnh gây hại nặng ngay từ giai đoạn cây con sẽ gây mất trắng, không cho thu hoạch. Theo ước tính mức thiệt hại chung về năng suất ở các vùng sắn bị nhiễm bệnh từ 20-30%, tương ứng với sản lượng sắn sụt giảm do bệnh gây ra ở niên vụ 2019-2020 khoảng 23.244 tấn (tương đương 56 tỷ đồng), con số này ở niên vụ 2020-2021 khoảng 40. 6180 tấn (tương đương 97 tỷ đồng).

Thời gian qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo, đôn đốc các sở ngành, địa phương, doanh nghiệp liên quan trong việc tổ chức phòng, chống bệnh khảm lá sắn. Niên vụ 2020-2021, Công ty Cổ phần Nông sản thực phẩm Quảng Ngãi cũng đã đầu tư gần 2 tỷ đồng để mua giống sắn từ các vùng chưa nhiễm bệnh cấp cho nông dân sản xuất.

Tuy nhiên, việc phòng, chống bệnh khảm lá sắn hiện nay ở các địa phương gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là tại các huyện miền núi như Sơn Hà, do nhận thức và phương thức sản xuất còn nhiều hạn chế, nông dân sử dụng hom giống trên những ruộng đã bị nhiễm bệnh để trồng lại, trong khi phần lớn diện tích trồng sắn là đất đồi núi, nghèo dinh dưỡng, khô hạn, không được đầu tư chăm sóc nên sắn càng nhiễm bệnh nặng hơn.

Việc tìm nguồn giống sắn kháng bệnh, sạch bệnh để sản xuất hiện nay là rất khan hiếm, theo như các địa phương là “có tiền cũng không mua được”. Bởi hiện nay các tỉnh, thành trồng sắn đều nhiễm bệnh tương tự. Trong khi đó, dự kiến niên vụ 2021-2022, toàn tỉnh xuống giống hơn 13.800 ha sắn. Tuy nhiên, khả năng tự cung ứng nguồn giống tại chỗ chỉ được khoảng 2.500 ha, với diện tích 11.300 ha còn lại cần khoảng 135 triệu hom giống.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Phước Hiền cho rằng, sắn là một trong các loại cây lương thực đã trở thành cây trồng chính lâu năm trên đất Quảng Ngãi, có khả năng chịu hạn, tương đối thích nghi trên chân đất nghèo dinh dưỡng, không chủ động nước tưới. Ðặc biệt, đối với đồng bào các huyện miền núi, cây sắn, cây keo và một số loại cây trồng khác được xem là cây giảm nghèo có hiệu quả.

Bên cạnh chỉ đạo tăng cường các giải pháp trước mắt như tuyên truyền, vận động; tập huấn, hướng dẫn nông dân các biện pháp phòng trừ bệnh có hiệu quả; đẩy mạnh việc chăm sóc, bón phân, tưới nước để cây tăng sức đề kháng và giảm thiệt hại về năng suất,…Về lâu dài, Phó Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành liên quan như Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty Cổ phần Nông sản thực phẩm Quảng Ngãi,…khẩn trương liên hệ với các đơn vị nghiên cứu về giống tìm nguồn hom giống kháng bệnh, sạch bệnh, có khả năng thích ứng trên địa bàn tỉnh để tạo nguồn giống tổ chức sản xuất, ổn định nguồn nguyên liệu, trong đó ưu tiên cho các vùng sắn trên địa bàn các huyện miền núi.

Tại những vùng sắn đã bị nhiễm bệnh nặng, các vùng có điều kiện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh giao các địa phương rà soát, hướng dẫn nông dân chuyển sang cây trồng khác có hiệu quả kinh tế như ngô sinh khối, mè, rau, đậu các loại. Tại các vùng chân đất nghèo dinh dưỡng, không chủ động nước tưới có thể không trồng sắn ít nhất 1 vụ để cắt nguồn bệnh, giảm áp lực về nhu cầu giống sắn sạch bệnh.

P.V